Nhiều sai phạm tại dự án trị giá hơn 700 tỉ đồng

Đây là dự án đầu tư xây dựng đường cứu hộ, cứu nạn đê biển Tây, phục vụ quốc phòng an ninh khu vực hòn Đá Bạc, kết hợp với phòng chống cháy rừng Vườn quốc gia U Minh Hạ, được UBND tỉnh Cà Mau và Công ty CP đầu tư - xây dựng Đồng Tâm (nay đổi thành Công ty CP Tập đoàn Đồng Tâm) ký hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) vào ngày 27.5.2015 (gọi tắt hợp đồng BT 1/2015).

Hồ sơ mời thầu… hở sườn

Tuyến đường dài trên 29 km, đi qua địa bàn 2 huyện U Minh và Trần Văn Thời, thời gian hoàn thành trong vòng 36 tháng. Tuy nhiên, do dự án chậm tiến độ nên hai bên phải ký phụ lục hợp đồng, điều chỉnh thời gian hoàn thành.

Hợp đồng BT 1/2015, có trị giá trên 702 tỉ đồng (vốn đầu tư xây dựng 593 tỉ đồng, lãi vốn vay 55 tỉ đồng, lợi nhuận 53 tỉ đồng). Trong 593 tỉ đồng vốn đầu tư xây dựng, vốn chủ sở hữu chỉ hơn 89 tỉ đồng; vốn vay (vốn nhà đầu tư huy động và nguồn hợp pháp khác - PV) lên đến hơn 504 tỉ đồng. Mặc dù trước đó Bộ KH-ĐT đã có văn bản thông báo kết quả thẩm định nguồn vốn phần ngân sách T.Ư không có khả năng hỗ trợ để thực hiện dự án, nhưng trong các quyết định phê duyệt, UBND tỉnh Cà Mau vẫn ghi bố trí nguồn vốn T.Ư hỗ trợ để thực hiện dự án.

Bộ KH-ĐT cũng chỉ rõ việc xác định giá đất (diện tích 178 ha) giao cho chủ đầu tư thực hiện dự án khác là không phù hợp. Cụ thể, Thông tư số 03/2011 của Bộ KH-ĐT quy định, giá đất quy định trong hồ sơ mời thầu không được thấp hơn giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành và được xác định trên nguyên tắc sát với giá thực tế chuyển nhượng quyền sử dụng đất của khu đất nêu trong hồ sơ mời thầu.

Tuy nhiên, trong hồ sơ yêu cầu không nêu cụ thể giá đất và diện tích đất sẽ giao cho nhà đầu tư thực hiện dự án khác, mà chỉ dự kiến giao khu đất khoảng 178 ha nằm trong quy hoạch khu đô thị cửa ngõ đông bắc TP.Cà Mau để nhà đầu tư khai thác quỹ đất. Ngoài ra, hồ sơ yêu cầu chỉ nêu cơ quan nhà nước có thẩm quyền dự kiến giao 178 ha để thanh toán 325 tỉ đồng vốn thực hiện dự án BT mà chưa có quy hoạch chi tiết khu đất giao cho nhà đầu tư thực hiện dự án khác theo quy định. Do vậy, nhà đầu tư đã không đề xuất được ý tưởng thực hiện dự án khác nhằm phát huy hiệu quả khu đất 178 ha.

Thanh toán trái quy định

Hợp đồng BT 1/2015 quy định thời gian giải ngân đợt 1 là trong vòng 30 ngày sau khi ký biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình bàn giao đưa vào sử dụng giai đoạn 1, phải thanh toán 85%. Đợt 2, trong vòng 30 ngày sau khi ký biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình bàn giao đưa vào sử dụng giai đoạn 2 thì thanh toán 85%. Đợt 3, giá trị thanh toán còn lại thì nhà đầu tư hoàn thành thủ tục quyết toán...

Tuy nhiên, theo Bộ KH-ĐT, việc quy định về thanh toán cho nhà đầu tư như trong hợp đồng BT 1/2015 khi dự án chưa hoàn thành, nhà đầu tư chưa chuyển giao công trình cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền là không phù hợp quy định tại Thông tư số 166/2011 của Bộ Tài chính.

Ngoài ra, phương án thu hồi vốn trong hợp đồng BT cần phải trừ đi phần thuế giá trị gia tăng (VAT) mà nhà đầu tư được hoàn thuế trong tổng giá trị thanh toán cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, hợp đồng BT 01/2015 giữa UBND tỉnh Cà Mau và nhà đầu tư, phương án hoàn vốn cho nhà đầu tư chưa trừ đi khoản VAT (10%) trong tổng vốn đầu tư dự án. Việc tính thêm VAT trong tổng chi phí và trong phương án thu hồi vốn, theo Bộ KH-ĐT là chưa phù hợp quy định.

Mặc dù được ưu ái như vậy, nhưng hiện tuyến đường này mới chỉ thông xe kỹ thuật giai đoạn 1 (vào tháng 1.2019), còn giai đoạn 2 từ nút giao thông đường Võ Văn Kiệt đến Co Xáng thì vẫn còn dở dang, gây ảnh hưởng giao thông và đời sống người dân xung quanh.