Sức hút từ điện mặt trời: Doanh nghiệp mạnh tay chi hàng ngàn tỷ

Doanh nghiệp “ồ ạt” khai phá vùng đất màu mỡ

Điện mặt trời là lĩnh vực mới, được sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp trong thời gian một hai năm gần đây. Các doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng điện không chỉ có các doanh nghiệp điện mà còn thu hút được sự quan tâm của các doanh nghiệp xây dựng.

Điển hình là CTCP Tập đoàn Sao Mai là công ty xây dựng của tỉnh An Giang,  hoạt động chủ yếu là thi công xây lắp công trình tại các tỉnh miền Tây, miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Tháng 12/2018, Sao Mai đã trở thành nhà đầu tư chiến lược góp phần phát triển kinh tế - xã hội với 2 dự án Nhà máy điện năng lượng mặt trời (NLMT) tại huyện Ba Tri, vốn đầu tư cho mỗi nhà máy khoảng 100 triệu USD, công suất phát điện 50MW/nhà máy.

Đầu tháng 4 vừa qua, Sao Mai tiếp tục quyết định chi 25.5 tỷ đồng để mua 85% vốn CTCP Điện mặt trời EuroPlast Long An. Nhà máy có công suất 50MW, xây dựng trên diện tích 58.6ha. Dự kiến, nhà máy sẽ hoàn thành và phát điện trước tháng 6/2019, kết nối trực tiếp với hệ thống điện quốc gia.

Cũng là một tên tuổi lớn trong ngành xây dựng công trình, hạ tầng công nghiệp và phát triển bất động sản, Licogi 16 đã có bước ngoặt lớn khi chuyển hướng đầu tư điện mặt trời. Có thể kể đến các dự án kế hoạch ở tương lai gần của Licogi 16 như: Giai đoạn 2 của dự án điện mặt trời Chư Ngọc (năm 2021) với công suất 25MWp; Dự án nhà máy điện mặt trời Nhơn Hải 35MWp tại Tỉnh Ninh Thuận, khởi công vào tháng 7/2019; Dự án điện gió Hướng Hóa 1, công suất 48MWp; Điện gió Hướng Hóa 2, công suất 48MWp ở Quảng Trị với tiến độ đầu tư trong giai đoạn từ quý 2/2019 đến quý 3/2021.

Cuộc đua đón đầu ngành năng lượng mặt trời không thể không kể đến “ông lớn” trong ngành điện Tổng Công ty Phát điện 3. Doanh nghiệp này đã đầu tư 3 dự án điện mặt trời gồm Vĩnh Tân 2 với công suất 42.65 MW có tổng mức đầu tư gần 1,000 tỷ đồng; Ninh Phước 7 công suất tới 200 MW và điện mặt trời lòng hồ Buôn Kuôp và Srêposk 3 công suất 100 MW. Các dự án này được PGV thực hiện trong giai đoạn 2019-2021.

Ngoài ra, việc đầu tư điện mặt trời còn có sự đóng góp của nhiều doanh nghiệp khác như CTCP Tư vấn Xây dựng Điện 2 với  dự án nhà máy điện mặt trời Sơn Mỹ 3.1, Ninh Phước 6.1 và Ninh Phước 6.2; CTCP Thủy điện Miền Trung đầu tư 1,367 tỷ đồng thành lập nhà máy điện mặt trời Cư Jút 50 MW đặt tại tỉnh Đăk Nông; CTCP Điện Gia Lai đầu tư dự án nhà máy điện mặt trời TTC Đức Huệ 1 947 tỷ đồng.

Ưu đãi lớn từ việc đầu tư năng lượng mặt trời

Theo Tập đoàn điện lực VN (EVN), đến cuối năm 2018, có 365 dự án điện mặt trời tập trung với công suất 29,000 MW được đăng ký đầu tư. Trong đó, 141 dự án được bổ sung vào quy hoạch và đã có 95 dự án với công suất 6,100 MW được EVN ký hợp đồng mua bán điện. EVN dự kiến chỉ 50% công suất này được đưa lên lưới vì để đầu tư lưới truyền tải cần từ 3 - 5 năm, trong khi để làm điện mặt trời thì mất khoảng 1 năm.

Theo đó, dự kiến giá mua bán điện mặt trời sẽ được tính theo các vùng bức xạ và các loại hình khác nhau của từng dự án như điện mặt trời nổi, điện mặt trời mặt đất, điện mặt trời tích hợp hệ thống lưu trữ, điện mặt trời mái nhà. Trong đó, giá mua điện mặt trời cao nhất là 2,486 đồng/kWh (tương đương 10.87 US cent/kWh) và thấp nhất ở mức giá 1,525 đồng/kWh (tương đương 6.67 US cent/kWh).

Lý giải câu chuyện nhiều dự án chạy đua xin được đầu tư trước thời điểm tháng 6-2019, một chuyên gia lĩnh vực năng lượng tái tạo cho rằng bởi đây chính là thời điểm kết thúc áp dụng mức giá mua điện 9,35 cent/kWh điện mặt trời (theo quyết định 11/2017 của Thủ tướng về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam). Các doanh nghiệp gấp rút hoàn thiện các dự án trước khi cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mới, với mức giá mua điện mới. 

Theo Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam, nước ta là một trong những quốc gia có ánh nắng mặt trời nhiều nhất trong biểu đồ bức xạ mặt trời thế giới. Tại các tỉnh Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, số giờ nắng đạt từ 2.000 - 2.600 giờ/năm. Bức xạ mặt trời trung bình 150 kcal/m2, chiếm khoảng 2.000-5.000 giờ/năm. Đưa nguồn năng lượng mặt trời chất lượng cao vào sử dụng trong doanh nghiệp, nhà máy sản xuất đang góp phần giải quyết hiệu quả bài toán tiết kiệm năng lượng và giữ gìn môi trường.

Hiệu quả các dự án mang lại còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như khu vực khác nhau sẽ cho công suất và hiệu quả đầu tư khác nhau. Cách doanh nghiệp kiểm soát tốt nguồn chi phí đầu tư, phương án sau vận hành... vẫn còn là một chặng đường dài. Nhưng hơn hết, đây vẫn là khu vực màu mỡ cho các doanh nghiệp khi tham gia vào ngành được cho là “thời thượng” này.