Trump hoãn thuế hàng ngàn mặt hàng Trung Quốc: nhượng bộ Bắc Kinh hay chiêu bài tái tranh cử?

Trump tuyên bố lùi thời hạn áp thuế, mặt hàng nào vẫn bị đánh thuế từ 1.9?

Tổng thống Trump mới đây đã mang một tín hiệu tích cực đến đàm phán Mỹ Trung khi tuyên bố lùi thời hạn áp thuế 10% với một số mặt hàng nhập khẩu Trung Quốc từ 1.9 đến 15.12 để tránh những tác động tiêu cực đến tiêu dùng trong kỳ nghỉ đông. Ông đồng thời cũng đang xem xét loại bỏ một số mặt hàng khỏi danh mục bị áp thuế. Ngay sau đó, Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc đã nối điện đàm với Nhà Trắng, hai bên thống nhất tiếp tục vòng đàm phán tại Mỹ sau 2 tuần nữa.

Cũng trong hôm 13.8, Văn phòng đại diện thương mại Mỹ (USTR) đã công bố bản danh sách các mặt hàng nằm trong diện được hoãn áp thuế 10% sang ngày 15.12. Danh sách này bao gồm hàng ngàn mặt hàng tiêu dùng thiết yếu như quần áo, giày dép, laptop, smartphone, máy chơi game, đồ dùng nhà bếp, phụ kiện thể thao… Tính từ tháng 7.2018 đến tháng 6.2019, giá trị nhập khẩu các mặt hàng trong diện được hoãn thuế kể trên lên tới 154,8 tỷ USD.

Bên cạnh đó, một danh sách các mặt hàng vẫn phải đối mặt với thuế quan 10% ngay từ 1.9 cũng được USTR công bố, bao gồm các sản phẩm xe máy, pin lithium-ion, nhạc cụ… Tính từ tháng 7.2018 đến tháng 6.2019, giá trị nhập khẩu của các mặt hàng này ước đạt 108,8 tỷ USD, theo phân tích của Panjiva.

Không may thay, các dòng sản phẩm chủ lực của Apple như AirPods, Apple Watch, HomePod…đều không nằm trong diện được hoãn thuế quan và có nguy cơ bị áp thuế ngay từ 1.9.

Danh sách các mặt hàng đề xuất được loại bỏ khỏi danh mục áp thuế 10% hiện chưa được USTR công bố. 

Động cơ nào khiến ông Trump trì hoãn thời hạn thuế quan?

Sau khi Trump hoãn thời hạn thuế quan với một số hàng hóa Trung Quốc, đàm phán Mỹ Trung sẽ tiếp tục diễn ra vào đầu tháng 9 tới

Trong khi vị Tổng thống Mỹ khẳng định lùi thời hạn áp dụng thuế quan là để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường tiêu dùng Mỹ ngay trước kỳ nghỉ đông, thì các chuyên gia phân tích lại chỉ ra rất nhiều nguyên nhân đưa ông Trump đến quyết định như vậy.

Bài toán thuế quan và tác động đến người tiêu dùng Mỹ

Một số nhà đầu tư đã coi việc Trump bất ngờ hoãn thời hạn áp thuế lên một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đến trước Giáng Sinh là dấu hiệu cho thấy Nhà Trắng thừa nhận thuế quan sẽ tác động nặng nề đến người tiêu dùng Mỹ. Đa số các mặt hàng nằm trong danh mục được hoãn thuế là hàng tiêu dùng thiết yếu, hàng có doanh số bán chạy trong dịp nghỉ lễ như trang phục, máy chơi game, smartphone…, những mặt hàng đóng vai trò quan trọng trong thị trường tiêu dùng của Mỹ.

Kyle Bass, nhà sáng lập Hayman Capital Management nhận định: “Dường như Trump không muốn giá iPhone tăng vào đợt Giáng sinh. Người Trung Quốc nhiều khả năng sẽ “đọc vị” được điểm yếu của Mỹ từ quyết định này”. 

Còn Tạp chí Phố Wall cũng cảnh báo dường như ông Trump đang chỉ ra giới hạn tổn thương của Mỹ khi bất ngờ đảo ngược quyết định cứng rắn với Trung Quốc bằng việc lùi thời hạn áp thuế một số mặt hàng tiêu dùng quan trọng.

John Rutledge, giám đốc đầu tư của Safanad thì chỉ ra xung đột thương mại đang gây rắc rối cho cả Mỹ và Trung Quốc. Trong khi Washington vật lộn với áp lực chính trị trước bầu cử và chi phí tiêu dùng tăng cao, thì ông Tập Cận Bình lại buộc phải thể hiện quan điểm cứng rắn và tinh thần dân tộc trong thương chiến.

Bước tiến trong thương chiến hay quân bài tái tranh cử?

Giám đốc điều hành Phòng thương mại mỹ, ông Tom Donohue nhận định hôm 13.8 rằng hành động trì hoãn thuế quan của Tổng thống dường như là một phần kế hoạch chuẩn bị cho cuộc tái tranh cử năm 2020 hơn là nỗ lực đàm phán với Bắc Kinh. “Không ai muốn tái tranh cử Tổng thống trong bối cảnh suy thoái kinh tế” - ông Donohue chỉ rõ.

Việc tiến gần hơn đến đàm phán và đẩy lùi nguy cơ suy thoái sẽ là những điều kiện thuận lợi cho ông Trump bước đến kỳ bầu cử Tổng thống tiếp theo, điều mà Trung Quốc cũng đang hồi hộp chờ đợi. Chính ông Trump từng cho rằng Bắc Kinh sẽ trì hoãn thỏa thuận thương mại đến sau bầu cử Tổng thống để xem họ sẽ phải đối mặt với Trump hay một gã “tay mơ” nào khác trên bàn đàm phán.

Theo ông Donohue, Tổng thống đang nỗ lực giữ cho suy thoái kinh tế không xảy đến sau hàng loạt cảnh báo từ IMF, Goldman Sachs, Morgan Stanley và nhiều tổ chức khác. Ngay sau tuyên bố của ông Trump, chứng khoán Phố Wall đã leo dốc mạnh mẽ, Dow Jones tăng 529 điểm trong một phiên giao dịch đầy ấn tượng. S&P và NASDAQ cũng chứng kiến mức tăng lần lượt 1.48% và 1,95%. Cổ phiếu Apple thậm chí tăng vọt 4%.

Dù là nguyên nhân nào, thì việc ông Trump trì hoãn thời hạn áp thuế với hàng ngàn mặt hàng nhập khẩu Trung Quốc chắc chắn sẽ mở ra một lối thoát mới cho vòng đàm phán thương mại tiếp tục vào đầu tháng 9 tới đây tại Mỹ.