Xẻ thịt cá lóc làm đặc sản khô bán Tết, lên máy bay xuất ngoại

Dọc tuyến quốc lộ 91B, hướng từ trung tâm TP Cần Thơ về quận Ô Môn, chỉ trong đoạn đường chừng 2km từ cầu Rạch Miễu Trắng đến cầu Xẻo Khế đã có hơn 20 hộ chuyên làm và bán khô cá lóc. Vợ chồng chị Võ Thị Hồng Ly, ở khu vực Thới Ninh, là một trong những hộ đón đầu khách đi hướng từ Cần Thơ đổ về. Cũng như đa số hộ bán khô ở đây, chị dựng sạp nhỏ để bày bán khô kèm giàn phơi kế bên. Ban ngày, chị trực chiến ở sạp để bán khô cho khách và tiện phơi cá khi cần.

Không chỉ đón khách vãng lai, với chất lượng khô cá ngon, khách hàng truyền tai nhau và thâm niên 4 năm trong nghề, chị Ly đã có lượng khách mối không ít. Chiếc điện thoại di động trở thành vật dụng liên lạc không thể tách rời, giúp chị nhận đặt hàng và giữ liên lạc với nhiều khách hàng khắp các tỉnh, thành từ Bắc vào Nam.

Chị Hồng Ly cho biết: “Khoảng chục năm trước, khi tuyến quốc lộ này mới mở, mẹ tôi đem cá tươi, rau đồng ra bán thử. Thấy được, mẹ bán luôn. Nhưng có ngày cá tươi không bán hết, mẹ nghĩ ra cách xẻ khô bán thử. Ai dè, xẻ bao nhiêu, bán hết bấy nhiêu, vậy là thành nghề. Ban đầu, mẹ ướp cá theo cách nhà hay ăn, rồi dần cải tiến theo góp ý của người thân và khách hàng để khô cá ngon hơn và có nhiều loại hơn để khách lựa chọn. Thấy xẻ khô bán được, mẹ động viên các con theo nghề. Trước đây, chị Hai, chị Ba làm ruộng, chị Tư và em út làm hồ, tôi và chị Sáu làm công nhân, giờ tất cả chuyển sang sống nhờ nghề này”.

Nhà nhiều thành viên làm nghề, đại gia đình chị Ly sắm luôn máy đánh vảy cá, mỗi đợt làm khô, mấy anh chị em chị Ly cùng tập trung xẻ chừng 6-7 tấn cá tươi.

Dưới cái nắng trưa chan chát, những mẻ khô cá lóc đỏ ruộm màu ớt xay khiến nhiều khách qua đường phải dừng chân. Khô cá lóc được bà con ở đây xẻ, phơi làm 3 loại tương ứng với độ khô của cá, gồm: khô 1 nắng, khô dẻo và khô đủ nắng. Mỗi loại này còn được chia ra: khô nguyên con và khô cắt đầu.

Tùy loại sẽ có giá dao động từ 120.000 đồng - 180.000 đồng/kg. Trừ chi phí, mỗi kg khô cá, người dân lời chừng 10.000 đồng. Trung bình, mỗi hộ kiếm thu nhập từ nghề xẻ khô cá lóc từ 6-8 triệu đồng/tháng.

Cô Lê Thị Ngọc năm nay 58 tuổi, ngụ khu vực Thới Ninh đã có thâm niên 11 năm xẻ khô cá lóc, bán ở đây. Những ngày này, cô tranh thủ vừa bán, vừa xẻ thêm khoảng 100kg cá. Cô Ngọc cho biết: “Hồi mới làm khô bán, mỗi ngày làm chừng 3-4kg cá tươi, rồi dần dần lên chục ký. Giờ thì mỗi ngày làm chừng 100kg cá tươi, phơi còn khoảng 30kg cá khô. Mấy năm nay, cứ vào mùa Tết, khách mua gấp 2-3 lần so với ngày thường. Từ giữa tháng Chạp, mỗi ngày làm 200-300kg cá tươi vẫn không đủ khô bán. Một mình tôi làm không xuể nên phải thuê thêm người làm phụ với tiền công 2.000 đồng/kg cá tươi”.

Cô Ngọc phấn khởi vì món khô cá lóc quê mùa ngày trước giờ thành đặc sản, được thực khách khắp nơi ưa chuộng. Món khô cá lóc của cô Ngọc giờ theo khách đến các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, TP Hà Nội, rồi vào nhà hàng và ra cả nước ngoài.

Khô cá lóc hút khách và nhờ đó hút thêm lao động làm nghề này. Chú Lê Thành Cao là một trong những lao động ở địa phương chuyên sống nhờ nghề mua bán trái cây. Nhưng gần đây, sạp khô đã thế chỗ cho sạp trái cây bán ven quốc lộ 91B.

Chú Cao cho biết: “Thấy bà con bán khô được, tôi với bà xã quyết định đổi sản phẩm kinh doanh. Hồi trước, bên cạnh nghề bỏ sỉ trái cây cho vựa, tôi có sạp bán lẻ nhiều loại trái cây, nhưng đôi lúc trái cây bị hư hao nên thu nhập không bao nhiêu. Giờ, với mô hình này, thu nhập khá hơn. Ngoài khô cá lóc, tôi còn làm bán thêm khô cá chạch và khô cá sặc rằn cho khách có thêm nhiều lựa chọn”.

Hiện nay, ngày thường, chú Cao làm khoảng 400kg cá tươi/tuần để bán lai rai bên cạnh duy trì nghề thu mua, bỏ sỉ trái cây cho vựa. Nhưng dịp Tết, chú phải thuê lao động làm từ 300kg cá tươi, tốn tiền công khoảng 600.000 đồng/ngày. Cả vợ chồng chú tập trung vừa ướp cá, phơi khô và đứng bán hàng cho khách hàng.

Chú Cao chia sẻ bí quyết nghề: “Ngoài việc đảm bảo khô được làm từ cá sống và ướp gia vị vừa phải, để khô đạt chất lượng, người phơi phải chịu khó trở khô đều hai mặt ngoài nắng tốt. Vì thế, làm nghề này được coi là bỏ công làm lời”.

4 giờ chiều, chú Cao bận rộn thu gom hết cá trên vỉ phơi, phân loại và cho vào hộp đựng để tiện bảo quản trong tủ đông. Vì theo chú, cá chưa đủ nắng, chỉ để bên ngoài một đêm thôi cũng ảnh hưởng đáng kể chất lượng khô.

Nhìn sự chăm chút của chú Cao và nhiều bà con ở khu vực này dành cho món đặc sản quê hương, mới thêm trân trọng và cảm nhận rõ ràng hơn chất lượng món ăn đặc biệt này. Qua đó, cũng dễ hiểu rằng, vì sao món ăn dân dã này đang ngày càng được nhiều thực khách khắp mọi miền ưa chuộng, đang từng ngày góp phần cải thiện đời sống của bà con địa phương.