Đối thoại ở Hawaii thành công, Mỹ - Trung hướng tới cải thiện quan hệ đang xấu đi

Quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã diễn biến xấu đi sau cuộc chiến ngôn luận về nguồn gốc đại dịch Covid-19 cũng như mâu thuẫn xoay quanh dự luật an ninh mới với Hồng Kông. Đây là lần gặp gỡ trực tiếp đầu tiên giữa các quan chức ngoại giao hai nước sau khi quan hệ Mỹ - Trung trở nên căng thẳng sau sự bùng phát đại dịch Covid-19.

Trong khuôn khổ cuộc đối thoại, ông Yang Jiechi khẳng định Washington cần tôn trọng vị thế của Bắc Kinh bằng việc tạm dừng can thiệp vào các vấn đề Hồng Kông, Đài Loan và Tân Cương. Phản hồi lại, phía Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhấn mạnh sự cần thiết phải có các thỏa thuận tương ứng giữa hai quốc gia. Đồng thời, Trung Quốc cần minh bạch và chia sẻ đầy đủ thông tin về đại dịch Covid-19 kịp thời đến thế giới để ngăn chặn những nguy cơ bùng phát trong tương lai.

Ông Pompeo từng mạnh mẽ chỉ trích Bắc Kinh, cáo buộc hàng trăm ngàn người tử vong do đại dịch Covid-19 trên toàn cầu có thể đã được cứu sống nếu Trung Quốc minh bạch hơn trong các thông tin về dịch bệnh.

Kết thúc cuộc gặp gỡ, truyền thông Trung Quốc cho biết hai nhà ngoại giao đã có cuộc đối thoại “mang tính xây dựng” nhằm cải thiện mối quan hệ song phương đang diễn biến theo chiều hướng xấu đi.

Trước đó, nhà quan sát Wu Xinbo, trưởng khoa nghiên cứu quốc tế tại Đại học Fudan, Thượng Hải nhận định cuộc đối thoại cấp cao giữa hai nhà ngoại giao có thể làm giảm các cuộc tranh cãi giữa hai bên nhưng khó ổn định quan hệ song phương. “Tổng thống Trump sẽ tiếp tục tăng cường nỗ lực chỉ trích Trung Quốc trong bối cảnh cuộc bầu cử nhiệm kỳ mới sắp diễn ra”. 

Quan hệ Mỹ Trung đã trở nên căng thẳng trong nhiều năm qua, nhưng nóng lên trong những tuần gần đây sau hàng loạt tranh cãi về nhiều vấn đề cục bộ. Hồi giữa tháng 5, Tổng thống Mỹ Donald Trump thậm chí tuyên bố có thể cắt đứt quan hệ với Bắc Kinh, và rằng thỏa thuận thương mại Mỹ Trung không còn là ưu tiên tiên quyết của Washington sau những thiệt hại khổng lồ mà đại dịch Covid-19 bắt nguồn từ Trung Quốc gây ra. 

Hôm 17/6, Tổng thống Trump cũng ký thông qua dự luật kêu gọi trừng phạt các quan chức Trung Quốc giữ vai trò quan trọng trong cuộc đàn áp người dân tộc thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ. Được biết, lệnh trừng phạt có liên quan tới một cộng sự của ông Yang Jiechi trong Bộ Chính trị Trung Quốc.

Bên lề cuộc đối thoại cấp cao Mỹ - Trung, một bê bối đang thu hút sự quan tâm của công chúng Mỹ là cuốn hồi ký của cựu cố vấn an ninh Mỹ John Bolton dự kiến phát hành vào tuần sau. Trong những bản sao chép được tiết lộ một phần trên mặt báo, ông Bolton cáo buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump từng yêu cầu Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình giúp đỡ để tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng. Nghiêm trọng hơn, trong suốt khoảng thời gian ông Bolton làm việc tại Nhà Trắng, vị cố vấn an ninh Mỹ cáo buộc hiếm có quyết định nào của ông Trump không bị chi phối bởi các toan tính tái tranh cử.

Bộ Tư pháp Mỹ hiện đã đệ đơn khiếu nại yêu cầu ngừng phát hành cuốn sách này, trong khi đối thủ chính trị của Trump là ứng viên Tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden cáo buộc nếu các thông tin là sự thật, đây sẽ là “sự vi phạm nghĩa vụ thiêng liêng của Donald Trump với tất cả người dân Mỹ”.