Dòng chảy chính của kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi trong năm 2022?

Phục hồi trên nền tảng vĩ mô ổn định

Nhiều chuyên gia kinh tế dự báo, năm 2022, kinh tế Việt Nam sẽ sớm phục hồi và lấy lại mức tăng trưởng đã đạt được trong giai đoạn trước dịch bệnh nhờ duy trì nền tảng vĩ mô ổn định năm 2021.

Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa cả năm 2021 ước đạt 336,25 tỷ USD, tăng 19% so với năm trước, không những xuất khẩu đã “xô đổ” kỷ lục 282,65 tỷ USD của cả năm 2020, mà còn đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế có quy mô xuất khẩu đứng thứ 22 trên thế giới. Với kết quả đáng khích lệ này, xuất khẩu sẽ tiếp tục là động lực tăng trưởng cho nền kinh tế Việt Nam trong năm 2022 và tạo ra nhiều tiềm năng cho các doanh nghiệp (DN) thúc đẩy xuất khẩu trong thời gian tới.

Với hoạt động điều hành giá cả, việc duy trì ổn định nền tảng giá cả của các mặt hàng thiết yếu, trong bối cảnh các chuỗi sản xuất và cung ứng bị gián đoạn do dịch bệnh, đã giúp Việt Nam kiểm soát lạm phát dưới 2%. Ngoài ra, mức dự trữ ngoại hối hơn trên 100 tỷ USD và việc đồng Việt Nam tăng giá khoảng 1% so với USD cũng góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát trong bối cảnh dịch bệnh.

Thêm vào đó, với hoạt động điều hành chính sách tiền tệ và tài khóa, việc triển khai đồng thời các chính sách, như: giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ an sinh xã hội với giá trị hàng chục ngàn tỉ đồng, nhưng vẫn nỗ lực kiểm soát nợ công, kiềm chế thâm hụt ngân sách và quyết liệt thúc đẩy đầu tư công là những nền tảng quan trọng giúp nền kinh tế vượt qua khó khăn và phục hồi sau khi dịch được kiểm soát.

“Năm 2021, chúng ta vẫn đảm bảo mức thu ngân sách khá – thu đủ chi, không để thâm hụt quá lớn, làm đủ ăn. Ngoài ra, sản xuất nông nghiệp có một năm thành công khi được mùa được giá. Còn nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định với các chỉ số đều được kiểm soát trong giới hạn. Những yếu tố này đã củng cố niềm tin của các nhà đầu tư với Việt Nam, giúp nguồn đầu tư nước ngoài tiếp tục gia tăng”, GS.TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đánh giá.

Rủi ro sẽ tiếp tục kéo dài trong năm 2022

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội tăng trường, ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia Kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) cũng lưu ý một loạt rủi ro mà Việt Nam cần quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn tiếp tục là mối đe doạ lớn nhất đối với sự phục hồi kinh tế.

“Nguy cơ bất ổn vĩ mô có thể xuất hiện từ hệ thống tài chính do nợ xấu tăng, bong bóng tài sản (đất đai, trái phiếu, thị trường chứng khoán). Những biểu hiện gần đây cho thấy đó mới chính là những rủi ro ‘đặc trưng Việt Nam’ cần lưu ý”, ông Nguyễn Minh Cường nói.

Bên cạnh đó, việc thực thi các gói giải ngân từ đầu tư công đến các gói hỗ trợ đều hết sức chậm. Giải ngân đầu tư công chỉ đạt 84% kế hoạch năm 2021, giảm 8,6% so với năm trước. Các gói an sinh xã hội giải ngân chậm và thấp.

“Giải ngân chương trình phục hồi kinh tế sẽ phức tạp hơn do có nhiều hạng mục, nhiều nguồn vốn, nhiều cơ chế điều kiện khác nhau, nhiều chính sách biện pháp khác nhau (tài khóa, tiền tệ kết hợp cho gói trợ cấp lãi suất), và chưa có sự phân biệt rõ giữa đầu tư công trong khuôn khổ kế hoạch phục hồi kinh tế với đầu tư công trong kế hoạch đã được duyệt. Do vậy, việc thực hiện và giải ngân kịp thời chương trình phục hồi kinh tế là tối quan trọng trong năm 2022 – 2023”, ông Cường chỉ rõ.

GDP năm 2022 tăng trưởng thế nào?

Dự báo về những kịch bản tăng trưởng kinh thế Việt Nam trong năm 2022, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) dự báo ở mức 6,5%. ADB nhận định, hoạt động xuất khẩu sẽ tiếp tục là động lực tăng trưởng với việc tận dụng hiệu quả các hiệp định thương tự do. Trong khi đó, Ngân hàng HSBC nhận định, kinh tế Việt Nam có thể lấy lại nhịp tăng trưởng GDP ở mức 6,8% trong năm 2022 chủ yếu nhờ đầu tư nước ngoài mạnh mẽ trở lại, tập trung nhiều vào lĩnh vực sản xuất và phát triển xanh.

Còn theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nền kinh tế Việt Nam đang phục hồi tốt từ khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 128 thích ứng an toàn, linh hoạt với đại dịch COVID-19. Thay đổi đó đã có tác động tích cực lên nền kinh tế vĩ mô khi GDP quý 4 tăng trưởng 5,22% so với cùng kỳ năm trước và giúp GDP cả năm tăng trưởng 2,58%.

“Kinh tế Việt Nam năm 2022 có thể theo 2 kịch bản. Nếu Việt Nam thực hiện tốt Chương trình phòng chống dịch và Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội 2022-2023, dự báo kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng 6,5-7% (khả năng cao). Còn nếu Việt Nam phòng, chống dịch thiếu nhất quán và chậm triển khai Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế xã hội, GDP có thể chỉ tăng 5-5,5%”, TS. Cấn Văn Lực dự báo.

Để đạt được mục tiêu phục hồi, tăng trưởng kinh tế ở mức 6-6,5% như Quốc hội giao hay có thể cao hơn (ở kịch bản tích cực), TS. Lực cho rằng, Chính phủ cần nhất quán quan điểm chỉ đạo là quyết tâm thực hiện “đa mục tiêu” (chứ không chỉ có mục tiêu kép), gồm vừa phòng chống dịch, vừa phục hồi, phát triển kinh tế, đảm bảo năng lực y tế, an sinh xã hội, năng lực chống chịu các cú sốc bên ngoài và tâm thế phục hồi, tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức trong và sau đại dịch.

“Cần sớm ban hành và thực hiện tốt Chương trình phòng, chống dịch với phương châm nhất quán là “sống chung an toàn với Covid”, trong đó cần quan tâm, có đề án, kế hoạch tổng thể về nâng cao năng lực y tế. Đồng thời, đẩy nhanh, quyết liệt cải cách, hoàn thiện thể chế; cải thiện thực chất hơn nữa môi trường đầu tư - kinh doanh; kiên quyết tháo gỡ rào cản, vướng mắc sớm nhất có thể”, TS. Cấn Văn Lực kiến nghị.

Bên cạnh đó, cần nâng cao hiệu quả phối hợp chính sách, nhất là giữa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm thực hiện tốt Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế xã hội; kiểm soát rủi ro phát sinh, rủi ro lạm phát, rủi ro tài khóa…

“Đặc biệt, cần hết sức chú trọng tạo điều kiện phục hồi, phát triển DN. Theo đó, cần đẩy nhanh thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ; tăng tính gắn kết giữa các khối DN (trong nước với FDI, lớn với nhỏ); hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và tạo điều kiện để một số doanh nghiệp ‘đầu đàn’ dẫn dắt, lan tỏa, đi đầu trong kiến tạo, kết nối các chuỗi giá trị lớn”, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh./.