Vì sao không thể thực hiện phương án điện một giá?

Tại cuộc họp về cải tiến cơ cấu biểu giá điện do Bộ Công Thương tổ chức chiều 18/8, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho hay, việc xây dựng phương án điện một giá đã vi phạm các nguyên tắc về xây dựng biểu giá bán lẻ điện.

Trong đó, các mục tiêu về an sinh xã hội, sử dụng điện tiết kiệm đều không được đảm bảo. Ngoài ra, ông Trần Tuấn Anh cũng cho rằng, việc thực hiện phương án điện một giá cần có các điều kiện đi kèm như có thị trường điện cạnh tranh, các chính sách xã hội cần có công cụ để thực hiện,…

"Thông qua thông tin từ các cơ quan truyền thông, dư luận đang tỏ thái độ băn khoăn, thậm chí bức xúc với phương án điện một giá… Việc tồn tại hai cơ chế giá điện trong một phương án là vô lý và méo mó vì nó đối nghịch nhau. Hiện cơ chế điện một giá đang đánh đồng tất cả các khách hàng sử dụng điện, người dùng ít cũng như dùng nhiều.

Điều này đã vi phạm nguyên tắc về khuyến khích sử dụng tiết kiệm điện. Nhiều chuyên gia cũng phân tích về điện một giá cần đi kèm với thị trường điện cạnh tranh và cần có các công cụ khác để hỗ trợ các hộ nghèo, hộ chính sách. Còn nếu không, thì sẽ có tác động rất lớn với những hộ nghèo, hộ chính sách. Vì vậy, phương án điện một giá như TPHCM đề xuất, chúng ta đã xây dựng nhưng để áp dụng chung với phương án 5 bậc thang thì không phù hợp", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.

Chỉ đạo tại cuộc họp, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho rằng, với những ý kiến góp ý của các chuyên gia và dư luận, phương án 5 bậc thang đáp ứng được những yêu cầu chung về điều chỉnh giá điện đúng như chỉ đạo của Chính phủ. Cục Điều tiết đã tổng hợp và xây dựng thêm phương án điện 1 giá.

Ngoài ra, vị Tư lệnh ngành công thương cũng cho biết, dù xây dựng phương án nào, các cơ quan chức năng phải không làm tăng giá điện bình quân. Chưa kể hiện người dân đang bị ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, vì vậy việc xây dựng biểu giá điện sinh hoạt bán lẻ cần phải tính toán và cân nhắc lại.

"Hiện trong tổ xây dựng biểu giá điện bán lẻ chưa có đại diện của Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, cơ quan chủ quản của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, vào cùng tham gia xây dựng biểu giá điện. Uỷ ban Quản lý vốn là đơn vị chịu trách nhiệm về quản lý vốn của EVN vì vậy cần có thêm ý kiến của đại diện Uỷ ban tham gia xây dựng biểu giá điện. Việc xây dựng biểu giá cũng cần có ý kiến của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội để đánh giá tác động với các hộ sử dụng điện", ông Trần Tuấn Anh nêu ý kiến.

Cũng tại cuộc họp, ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo đề xuất bỏ phương án này ra khỏi đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ.

Nguyên nhân được ông Dũng đưa ra là do, để xây dựng một biểu giá điện bao giờ cũng rất khó. Đặc biệt, trong bối cảnh có quá nhiều mục tiêu trong giá điện như an sinh xã hội, tiết kiệm điện, hài hòa giữa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp, người sử dụng điện.

Trong khi đó, theo tính toán của Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, đối với phương án điện một giá chỉ có khoảng 2 % số khách hàng có thể áp dụng. Như vậy, quy mô áp dụng quá nhỏ, đáng chú ý, việc khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm không được đảm bảo.

"Đây rõ ràng là khiếm khuyết của phương án điện một giá, qua phản ánh của các chuyên gia, dư luận xã hội, có rất nhiều ý kiến phản đối. Mặc dù đây chỉ là một sự lựa chọn thêm nhưng không thể áp dụng cho đông đảo các thành phần xã hội.

Theo tôi, chúng ta cần nghiên cứu kỹ lưỡng hơn và có thể báo cáo với Thủ tướng Chính phủ là không đưa phương án này vào cơ cấu sửa đổi biểu giá điện bán lẻ", ông Dũng nói.

Đồng quan điểm trên, ông Phương Hoàng Kim, Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững cho biết, nguyên nhân dư luận không đồng tình với phương án điện một giá là do việc xây dựng đề án không đảm bảo nguyên tắc về an sinh cho người nghèo.

"Ngoài ra, về vấn đề tiết kiệm điện cũng không được đảm bảo, do đó, dư luận không đồng tình. Trên cơ sở đó, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững đồng ý với Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo về việc sẽ kiến nghị với Bộ trưởng bỏ phương án điện một giá để trình Chính phủ", ông Kim nêu quan điểm.