"Đội xế" 1.000 người túc trực hàng hóa vẫn ùn ứ, nguyên nhân do đâu?

Phía Trung Quốc đang tăng cường kiểm soát xuất nhập khẩu (XNK) tại cửa khẩu Lạng Sơn do ảnh hưởng dịch covid- 19, khiến xuất khẩu trái cây tươi của Việt Nam gặp khó. Việc tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn đang được thực hiện với nhiều biện pháp. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn hơn 2.600 xe tồn đọng tại các cửa khẩu. Riêng cửa khẩu Tân Thanh là hơn 1.000 xe. Phía Trung Quốc siết chặt các biện pháp kiểm soát dịch covid-19 đã ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thông quan hàng hóa.

Ông Hồ Tiến Thiệu, Phó Chủ tịch phụ trách UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết: Phía Trung Quốc đã có yêu cầu thành lập đội lái xe chuyên trách cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma. Đồng thời rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa còn 5 giờ/ngày và nghỉ thứ Bảy, Chủ nhật và các ngày lễ tại cửa khẩu Chi Ma, Tân Thanh và Cốc Nam. 

Cùng với đó phía Trung Quốc cũng dừng hoạt động thông quan tại cửa khẩu Bình Nghi, chưa cho nhập khẩu mặt hàng thủy sản tươi sống qua cửa khẩu Cốc Nam. Trung Quốc cũng chưa bổ sung, mở rộng thêm các mặt hàng nông sản, trái cây của Việt Nam được nhập bằng đường sắt từ ga Đồng Đăng sang Trung Quốc như các cửa khẩu đường bộ. 

Theo lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn bắt đầu từ ngày 7/4 tỉnh đã áp dụng lập Đội lái xe chuyên trách đưa hàng qua biên giới theo yêu cầu của phía Trung Quốc. Cụ thể, tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị là 492 lái xe, cửa khẩu Tân Thanh là 460 lái xe và cửa khẩu Chi Ma khoảng 50 lái xe. Do nhu cầu xuất khẩu hàng hóa nên cần số lượng lớn lái xe chuyên trách. Điều này vô hình chung lại tạo ra khó khăn về hóa chất xét nghiệm nên việc xét nghiệm Covid- 19 cho lực lượng này còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu. 

Theo một số lái xe thuộc Đội lái xe chuyên trách chở hàng qua cửa khẩu thì họ phải chờ nhiều ngày nay nhưng thông quan chậm, mỗi ngày chỉ làm khoảng 4 - 5 tiếng, nghỉ thứ Bảy và Chủ Nhật. Vài tiếng các lái xe phải chạy máy xe 1 lần để bảo quản hàng không bị hỏng, hỏng là phải đền. Đi một chuyến tiền công có 5 triệu đồng, mà nằm đây mười mấy ngày tiền ăn, uống, chi phí xăng dầu làm sao mà đủ, mỗi ngày chi phí cũng phải lên đến 700.000 - 800.000 đồng. 

Mặc dù đội lái xe chuyên trách hơn 1.000 người đã được Lạng Sơn gấp rút triển khai, bổ sung thêm lái xe sẵn sàng chở hàng thông quan xuất khẩu qua 3 cửa khẩu nhưng năng lực thông quan vẫn rất chậm do thời gian Trung Quốc làm việc chỉ có 5h/ngày, nghỉ 2 ngày cuối tuần. Hiện, lượng xe xuất nhập khẩu chỉ đạt khoảng 600 lượt xe/ngày, giảm 50% so với trước đó, và những ngày cuối tuần chỉ còn 400 xe/ngày. Lượng xe nông sản tồn ứ tại Lạng Sơn luôn duy trì 2.300 - 2.600 xe/ngày, chủ yếu là trái cây tươi. 

Phó Chủ tịch tỉnh Lạng Sơn, Hồ Tiến Thiệu cũng cho biết, dù đã có văn bản cảnh báo các địa phương, hiệp hội, DN hạn chế đưa nông sản lên Tân Thanh trong vòng 15 ngày (kể từ 16/4) nhưng đến nay mỗi ngày vẫn có từ 300 - 350 xe hàng ùn ùn kéo lên cửa khẩu. Từ ngày 7/4 đến nay, lượng xe thông quan chỉ 80 - 100 xe, trong khi năng lực xếp dỡ, giải phóng hàng hóa ở Pò Chài (Trung Quốc) chỉ đạt 50 - 60 xe/ngày. Lượng xe tồn tại khu vực Tân Thanh và Pò Chài luôn duy trì trên 1.000 xe/ngày. 

Bà Lâm Thị Phương Thanh, Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn cho biết: Có thời điểm đến 3.000 xe nông sản kéo lên, hàng nghìn lái xe tập trung tại cửa khẩu mà hàng quán đóng cửa, thiếu chỗ ăn ở, sinh hoạt rất khó khăn… gây áp lực rất lớn về vấn đề môi trường. Tỉnh đã đề nghị các đơn vị nấu cơm, rồi đưa các xuất ăn đến các bến bãi, bố trí nhà vệ sinh lưu động...

Trước những khó khăn trước mắt, lãnh đạo Lạng Sơn kiến nghị Chính phủ hỗ trợ khẩn cấp khoảng 300 tỷ đồng để đáp ứng các thiết bị, vật tư y tế, cũng như việc mở rộng các đường dẫn vào các cửa khẩu, đẩy nhanh thông quan hàng hóa. Trước mắt, qua trao đổi, điện đàm Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, tỉnh Lạng Sơn với phía Trung Quốc, thời gian tới hai bên sẽ thống nhất mở thêm một số lối kiểm tra hàng, tăng thêm giờ làm việc tại cửa khẩu, đặc biệt là Tân Thanh có thể từ 5 giờ hiện nay lên 7 giờ (thêm 2 giờ). 

Lạng Sơn sẽ phối hợp để có giải pháp tăng năng lực bốc dỡ của hai bên, cố gắng trong thời gian ngắn nhất, giải được lưu lượng xe như hiện nay. Ngoài ra, phía Việt Nam và Trung Quốc đã thống nhất thành lập đường dây nóng, khi có bất kỳ vướng mắc, khó khăn nào, sẽ cùng nhau giải quyết nhanh nhất. Lạng Sơn cũng đề xuất các địa phương, DN tạm thời không đưa hàng nông sản lên Tân Thanh, vì đưa lên lúc này cũng lại phải chờ đợi, gây tốn kém chi phí, ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa, vệ sinh môi trường.