Công ty đứng sau dòng vaccine Covid-19 đầu tiên được Bộ Y tế cấp phép làm ăn ra sao?

Vaccine Covid-19 do AstraZeneca phát triển là dòng vaccine đầu tiên được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng tại Việt Nam cho đến nay. Theo Newsweek, kết quả thử nghiệm lâm sàng chứng minh vaccine có hiệu quả tổng thể lên tới hơn 70%. Vaccine này được cấp phép sử dụng khẩn cấp tại hàng loạt quốc gia trên thế giới như Anh, 27 nước thành viên Liên minh Châu Âu, Ấn Độ, Pakistan, Argentina, Mexico, Kuwait…

AstraZeneca là hãng dược phẩm và công nghệ sinh học được thành lập vào ngày 17/6/1992, đặt trụ sở chính tại Cambridge, vương quốc Anh. Trong gần 3 thập kỷ qua, hãng này tham gia vào công tác nghiên cứu, phát triển, sản xuất hàng loạt sản phẩm dược phẩm sử dụng trên nhiều lĩnh vực trị liệu từ ung thư, bệnh tim mạch, bệnh chuyển hóa cho đến đường hô hấp. Triển vọng về vaccine Covid-19 do hãng này phát triển đã thúc đẩy cổ phiếu AstraZeneca có lúc tăng 50% trong năm qua, đưa vốn hóa thị trường công ty lên tới 137,7 tỷ USD, số liệu của Forbes tính đến ngày 30/1/2021.

Sở dĩ vốn hóa AstraZeneca không tăng mạnh gấp nhiều lần như các hãng dược phẩm phát triển vaccine Covid-19 khác là do hãng này tuyên bố không kiếm lợi nhuận từ việc bán vaccine Covid-19.

Ruud Dobber, quản lý cấp cao tại AstraZeneca tuần này cho biết: “Ở giai đoạn hiện tại, không thể dự báo bao giờ chúng tôi có thể kiếm tiền từ việc bán vaccine Covid-19 thương mại”. AstraZeneca đã cam kết sản xuất 3 tỷ liều vaccine cho các quốc gia trên thế giới, tức là công ty cần hoàn tất các hợp đồng phân phối vaccine phi lợi nhuận cho các chính phủ trước khi có thể bán vaccine một cách thương mại để kiếm tiền.

“Chúng tôi chỉ mới bắt đầu phân phối vaccine cho một số quốc gia đầu tiên chấp thuận sử dụng vaccine AstraZeneca để tiêm chủng cho người dân. Chúng tôi vẫn cần cung cấp vaccine phi lợi nhuận cho hàng trăm triệu người trước khi suy nghĩ về việc kiếm tiền. Đầu tiên, cần đảm bảo rằng người dân được tiêm chủng rồi hãy nghĩ đến chuyện thương mại hóa vaccine vào một giai đoạn nhất định nào đó”.

Thực tế, AstraZeneca có nhiều nguồn doanh thu khác để nuôi sống doanh nghiệp thay vì kiếm tiền từ vaccine Covid-19. Trong quý III/2020, AstraZeneca báo cáo doanh thu 6,578 tỷ USD, tăng 2,68% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, trong năm tài chính kết thúc vào quý III/2020, tổng doanh thu công ty đạt 25,871 tỷ USD, tăng 7,18% so với cùng kỳ năm 2019.  Theo báo cáo tài chính được công bố vào cuối quý III, AstraZeneca cho biết doanh thu tăng trong năm tài chính qua là do những bước tiến nổi bật trong hoạt động nghiên cứu Ung thư học, bệnh thận mãn tính và tăng trưởng doanh thu các sản phẩm liên quan đến bệnh tiểu đường, bệnh suy tim…. 

Trong đó, doanh thu từ bán sản phẩm tăng 9% lên 18,879 triệu USD. Doanh thu từ các loại thuốc mới tăng 34% lên 9,894 triệu USD. Doanh thu từ các sản phẩm liên quan đến bệnh ung thư tăng 23% lên 8,185 triệu USD. Doanh số tại các thị trường mới nổi tăng 6% lên 6,466 triệu USD, trong đó riêng thị trường Trung Quốc ghi nhận mức tăng 9% lên 4,013 triệu USD. Doanh số bán hàng tại Mỹ cũng tăng 12% lên 6,445 triệu USD và EU tăng 6% lên 3,709 triệu USD trong năm.

 Báo cáo tài chính mới nhất cập nhật đến quý III/2020 chưa đề cập đến vaccine Covid-19 do thời điểm đó dòng vaccine này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng và chưa được chấp thuận sử dụng tại quốc gia nào.

Tuy vậy, dịch Covid-19 trong năm 2020 được cho là vẫn gây tổn thất nhất định cho doanh thu của AstraZeneca. Ví dụ tại thị trường Trung Quốc, AstraZeneca đã chứng kiến sự “sụt giảm mạnh” về doanh số bán thuốc điều trị hen suyễn Pulmicort do dịch bệnh khiến người dân có xu hướng điều trị tại nhà thay vì tìm đến các bệnh viện - nơi có nguy cơ tiếp xúc với bệnh nhân Covid-19. “Theo thời gian, doanh số bán hàng sẽ trở lại mức bình thường trước đại dịch, dù chúng ta chưa biết là khi nào” - ông Ruud Dobber cho hay.