Thấy gì khi người dân giảm gửi tiết kiệm, "rót" tiền đầu tư chứng khoán và bất động sản?

Doanh nghiệp tăng gửi tiền ngân hàng, người dân "thờ ơ" với gửi tiết kiệm

Thống kê mới nhất của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tăng trưởng tiền gửi của người dân vào các ngân hàng tiếp tục tăng thấp, trong khi tiền gửi của nhóm doanh nghiệp, tổ chức tăng cao.

Cụ thể, tổng tiền gửi của dân cư đến cuối tháng 6 là 5,293 triệu tỷ, tăng 2,94% so với cuối năm 2020. Trong khi đó, tiền gửi của tổ chức kinh tế đạt 5,111 triệu tỷ, tăng 4,78% sau 6 tháng.

Như vậy, riêng tháng 6, lượng tiền gửi của người dân vào các ngân hàng đã tăng ròng trên 17.350 tỷ đồng, tương ứng tăng 0,32% so với tháng trước. Theo NHNN, đây là mức tăng trưởng thấp nhất so với cùng kỳ nhiều năm trước trong lịch sử dữ liệu thống kê được công bố.

Ngược lại, lượng tiền gửi của tổ chức kinh tế, doanh nghiệp tăng thêm trong tháng 6 là trên 74.200 tỷ đồng, tăng 1,47% so với tháng liền trước và là tháng tăng ròng cao thứ 2 từ đầu năm (chỉ sau mức tăng gần 203.000 tỷ hồi tháng 3).

Tính chung nửa đầu năm, người dân đã gửi ròng thêm gần 151.200 tỷ vào các nhà băng - mức tăng ròng tiền gửi cư dân nửa năm thấp nhất trong gần một thập niên trở lại đây. Con số này của cùng kỳ năm 2019 và 2020 lần lượt là 348.400 tỷ và  245.850 tỷ đồng.

Trong khi lượng tiền gửi của nhóm khách hàng tổ chức, doanh nghiệp là gần 233.200 tỷ đồng.

Diễn biến kể trên trái ngược hoàn toàn so với những năm trước khi mà tăng trưởng tiền gửi của dân cư thường lớn hơn nhiều so với các tổ chức kinh tế.

Như trong giai đoạn 2016-2020, tăng trưởng ròng tiền gửi của dân cư tại ngân hàng bình quân vào khoảng 330.000 tỷ/nửa đầu năm, cao gấp đôi so với mức tăng 167.000 tỷ/ nửa năm của nhóm khách hàng doanh nghiệp và tổ chức.

Tăng lãi suất tiết kiệm chưa đủ?

Việc dòng tiền gửi cá nhân vào ngân hàng tăng chậm kỷ lục, theo ông Lê Đạt Chí, Phó trưởng khoa Tài chính Trường đại học Kinh tế TP.HCM, điều này không quá lo lắng dòng tiền cá nhân sẽ dịch chuyển vào các kênh đầu cơ làm cho các thị trường bong bóng trong tình hình giãn cách như hiện nay. 

Bởi, dòng vốn hiện nay không thể luân chuyển nhanh được, đây cũng là lý do các ngân hàng mới thực hiện giảm lãi suất huy động để từ đó giảm lãi vay.

Còn theo TS Đinh Thế Hiển – Chuyên gia kinh tế, ông chưa thấy dấu hiệu tích cực nào khi người dân giảm gửi tiền vào ngân hàng.

Ông đặt giả thiết, việc người dân giảm gửi tiền vào ngân hàng để đầu tư vào bất động sản được kỳ vọng sẽ tăng cầu bất động sản, giúp bất động sản tăng giá, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và ngành bất động sản phát triển sau một thời gian trầm lắng vì đại dịch. Hơn nữa, thị trường bất động sản suy giảm cũng gây tác động dây chuyền đến kinh tế vĩ mô.

Tuy nhiên, nếu người dân và tổ chức tăng mạnh, tăng một cách thái quá lượng tiền vào đầu tư bất động sản, trong bối cảnh giá bất động sản tăng cao lại có thể gây tổn hại nền kinh tế, bởi dòng vốn này không được đưa vào kinh doanh tạo việc làm cho người lao động, không đảm bảo an sinh xã hội, thu ngân sách. Thậm chí, việc đầu tư này đến lúc nào đó còn tạo thành nguy cơ "bong bóng" bất động sản

Về chứng khoán, lượng tài khoản cá nhân đầu tư chứng khoán thời gian qua đã tăng vọt, đây phải chăng là dấu hiệu cho thấy thị trường chứng khoán đã phát triển?

Theo ông Hiển, không nên khuyến khích nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường chứng khoán. Điều này nghe có thể "sai sai", nhưng vấn đề ở đây là phải hướng người dân tham gia đầu tư chứng khoán một cách có tổ chức, bài bản.

Kinh nghiệm về vận hành thị trường tài chính tại các quốc gia phát triển cho thấy, số nhà đầu tư cá nhân tham gia trực tiếp vào giao dịch chứng khoán rất ít.

Theo đó, người dân sẽ chuyển vào các kênh đầu tư như quỹ bảo hiểm hưu trí tự nguyện, như một cách đóng thêm tiền hưu để được hưởng cuộc sống an nhàn về sau. Quỹ hưu trí tự nguyện này cũng là dạng kinh doanh, giữ tiền của hưu trí để đầu tư vào các kênh an toàn như trái phiếu Chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp, cũng tham gia chứng khoán nhưng là chứng khoán đầu tư có tổ chức.

Hoặc bên cạnh đó, người dân có thể tham gia đầu tư chứng khoán tại các quỹ mở, do các nhóm chuyên nghiệp hỗ trợ đầu tư chứng khoán theo các thông tin cụ thể, chính thống.

Nhưng ở Việt Nam, các quỹ này chưa phát triển, ít người biết đến nên phần đông cá nhân vẫn tự tham gia đầu tư, nên thiếu tính bền vững, an toàn cho khoản đầu tư cũng như chính thị trường.

Để cải thiện những vấn đề nêu trên, theo ông Hiển không phải tăng lãi suất là được, mà đi liền với đó là kiểm soát tốt lạm phát.

"Lạm phát nếu giữ ở mức dưới 4%, lãi suất ngân hàng ở mức 6-6,5% thì lãi suất tiền gửi thực tế của người dân vẫn luôn thực dương, thay vì đẩy lãi suất cao lên 8-9% nhưng đồng thời cũng làm lạm phát tăng thì không tốt. Hơn nữa, lạm phát tăng cao thì nền kinh tế và người dân đều bị ảnh hưởng… Do đó, lãi suất tiền gửi nên ổn định để mức lãi suất cho vay ổn định, giúp doanh nghiệp sản xuất kinh doanh được thuận lợi, giữ được giá cả hàng hóa không tăng cao, thu nhập người lao động ổn định, giúp cuộc sống của người dân từ đó cũng trở lại bình thường", ông Hiển nói.