Vì sao các đại gia bất động sản đua nhay nhảy vào lĩnh vực nông nghiệp?

Phát biểu tại Toạ đàm và Giao lưu trực tuyến thị trường bất động sản Việt Nam năm 2019: Xu hướng và cơ hội đầu tư, GS. Đặng Hùng Võ - Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, bất động sản nông nghiệp là một khái niệm đã được xác định nhưng chưa được quan tâm, do trước đây mang lại lợi ích không nhiều. 

Khu vực nông thôn, thị trường bất động sản chính quy là không có nhưng vẫn diễn ra tình trạng chuyển nhượng đất, chưa có những trình tự thủ tục chính thức vì rất phiền hà, phức tạp. Chính vì vậy, bất động sản nông nghiệp tuy đã được xác định về khái niệm, đã có quy định pháp luật nhưng bị bỏ rơi và chưa được hình thành một phân khúc chính thức.

"Hiện nay, Nhà nước đang có chủ trương công nghiệp hóa nông nghiệp, đầu tư công nghệ cao. Muốn như vậy phải chính thức hóa một thị trường bất động sản nông nghiệp. Có thể bắt đầu bằng cách miễn thuế giao dịch (thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất), chỉ tính phí trước bạ ở mức thấp 0,1 - 0,2%", ông Võ nói. 

Cũng theo ông Võ, Văn phòng đăng ký đất đai có thể triển khai đến tận thôn để thực hiện trình tự thủ tục rõ ràng, nhanh chóng. Đồng thời, tạo ra các chính sách ưu đãi cho các sàn giao dịch đối với bất động sản nông nghiệp để dễ dàng tích tụ đất nông nghiệp. Trong thời gian tới, phân khúc này có thể phát triển rất tốt. Tuy nhiên, vì không chính quy nên có thể dẫn đến nhiều rủi ro, nên phải có căn cứ pháp lý rõ ràng.

Năm 2018 công ty đạt doanh thu thuần 5.388 tỷ đồng, trong đó, 63,3% doanh thu đến từ bán trái cây và ớt. (ảnh HAGL)

Thực tế, từ năm 2013 khi thị trường bất động sản rơi vào cuộc khủng hoảng, Bầu Đức đã tuyên bố sẽ rút khỏi thị trường bất động sản Việt Nam. Kế hoạch tái cấu trúc HAGL bao gồm 2 việc chính: thoái vốn và thu hẹp các ngành khai khoáng, thủy điện, bất động sản tại Việt Nam và đầu tư vào hai mảng chính là nông nghiệp và bất động sản tại Myanmar.

Theo đó, các lĩnh vực nông nghiệp Tập đoàn tham gia là nuôi bò (lấy thịt và sữa), trồng cao su, mía đường, cọ dầu…Sau nhiều năm, nông nghiệp đã mang lại những quả ngọt đầu tiên cho Bầu Đức lợi nhuận sau thuế của HAGL Agrico trong năm 2017 đã đạt con số 530 tỷ đồng.

Mới đây nhất, tại Đại hội cổ đông thường niên 2019, Chủ tịch Đoàn Nguyên Đức khẳng định với nhà đầu tư quyết tâm theo đuổi hệ sinh thái nông nghiệp bằng mọi giá. Theo đó, cây ăn trái là mảng miếng chủ lực tạo bệ phóng hứa hẹn đưa doanh nghiệp trở thành tập đoàn nông nghiệp hàng đầu châu Á.

Để dốc toàn lực cho chiến lược này, công ty cần nguồn vốn lớn để chuyển đổi cơ cấu sang ngành nông nghiệp nên sẵn sàng thoái 47,89% cổ phần còn lại trong dự án Hoàng Anh Myanmar tại Yangon cũng như bán dự án thủy điện tại Lào.

Nếu thủ tục pháp lý thuận lợi, công ty kỳ vọng có thể thoái hết vốn khỏi dự án từng được định vị là "miếng bánh tỷ USD" tại Myanmar trong năm 2019 để chuyển dòng vốn này vào phát triển các vườn cây ăn trái quy mô đại công nghiệp.

Tương tự như HAGL, năm 2015 Tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng tiến vào nông nghiệp khi xây dựng chuỗi khép kín trồng và tiêu thụ rau sạch VinEco. Tập đoàn này đầu tư nguồn vốn lên đến khoảng 2.000 tỷ đồng với tham vọng định vị lại thị trường rau sạch tại Việt Nam và hướng đến xuất khẩu. 

Sau 3 năm, Vingroup đã có những thành công đột phá khi VinEco đã xây dựng và phát triển thành công 15 nông trường với tổng diện tích sản xuất gần 3.000 hecta trên cả nước áp dụng đa dạng phương pháp canh tác công nghệ nông nghiệp cao. Hiện nay, sản phẩm nông nghiệp sạch của Vineco đã được tiêu thụ tại 65 siêu thị và hơn 1.000 cửa hàng tiện lợi VinMart tại 26 tỉnh, thành phố với quy mô tiêu thụ hàng nghìn tấn nông sản.

Giữa năm 2016, Công ty VinEco – Tập đoàn Vingroup chính thức ra mắt thị trường những mẻ rau trồng trong nhà kính đầu tiên. (ảnh Vingroup)

Sau Vingroup, năm 2017 FLC cũng tuyên bố sẽ bắt đầu triển khai dự án nông nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam, với quỹ đất dự kiến vào khoảng 4.000 ha, cùng tổng vốn đầu tư trong giai đoạn 2018- 2020 ước tính lên tới 1,5 tỷ USD. Hiện nay, hàng loạt tỉnh thành được FLC triển khi dự án nông nghiệp công nghệ sạch là Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Quảng Trị, Quảng Ninh....

Bước sang năm 2018, Tập đoàn T&T của Bầu Hiển cũng tiến sâu vào lĩnh vực nông nghiệp khi liên tiếp trở thành cổ đông chiến lược của một số doanh nghiệp lớn như: Tổng công ty Vật tư nông nghiệp (Vigecam), Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam (Vinafor), Tổng công ty Rau quả nông sản (Vegetexco), Công ty Xuất nhập khẩu và Đầu tư Hà Nội (Unimex Hà Nội)…

Tuy nhiên, T&T có vẻ muốn tập trung vào lĩnh vực dịch vụ nông nghiệp, chứ không đầu tư vào theo hướng nuôi trồng như một số đại gia đã "lấn sân" nông nghiệp. Cụ thể, mới đây nhất ngày 6.7, Tập đoàn T&T đã cam kết sẽ nhập khẩu hạt điều thô từ nước Guinea Bissau với khối lượng khoảng 150.000-200.000 tấn/năm. Được biết, đây là khối lượng tương đương với tổng sản lượng hạt điều thô hàng năm của Guinea Bissau. Hiện nay Guinea Bissau đứng thứ 5 về sản lượng hạt điều thô trên toàn thế giới. 

Ngoài hạt điều, hai bên cũng đề cập tới khả năng xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường Guinea Bissau trong những năm sắp tới. Tập đoàn T&T Group cam kết sẽ hỗ trợ đào tạo trong lĩnh vực nông nghiệp, chuyển giao kỹ thuật công nghệ cho phía Guinea Bissau…

Nhận định về việc các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp bất động sản thời gian gần đây liên tục đẩy mạnh đầu tư vào bất động sản, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển Nông nghiệp Nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) từng khẳng định các doanh nghiệp đã thấy những cơ hội từ ngành nông nghiệp bởi đầu tư vào nông nghiệp có cái lợi là "thu tiền nhanh". 

"Cụ thể, nếu như trước đây, doanh nghiệp đầu tư vào bất động sản, xây dựng, sắt thép… thì nay thấy nông nghiệp là ngành cạnh tranh tốt với các điều kiện về tự nhiên, lao động giá rẻ…", ông Tuấn khẳng định.

Cùng quan điểm với ông Tuấn, nhiều chuyên gia cũng đánh giá việc nhiều đại gia đổ xô đầu tư vào nông nghiệp cho thấy, đây là một lĩnh vực tiềm năng và có khả năng phát triển bền vững ở nước ta, nhất là khi Việt Nam hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển ngành nghề. 

Theo các chuyên gia, thống kê tại hai thành phố lớn Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh về ngành hàng thịt lợn, rau cho thấy người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn 30% giá trị của sản phẩm nếu biết được đó là sản phẩm an toàn và có nguồn gốc. Thế nhưng, với một nền nông nghiệp theo quy mô hộ gia đình, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, ngành nông nghiệp vẫn loay hoay với bài toán đầu tư để phát triển. Đây chính là cơ hội để các doanh nghiệp lớn "tham gia "miếng bánh thơm" này.