Vì sao doanh nghiệp bất động sản giải thể ngày càng tăng?

Bất động sản giải thể lớn nhất

Số liệu trên được Cục Đăng ký quản lý kinh doanh (Bộ Kế hoạch Đầu tư) cho biết.

So với các năm trước đây, lượng doanh nghiệp thành lập mới cũng như số vốn đăng ký trong năm 2019 đạt mức cao nhất với hơn 138.000 doanh nghiệp, tỷ lệ tăng 5,2%. Các ngành xây dựng; công nghiệp chế biến chế tạo; sửa chữa ô tô, xe máy; bán buôn bán lẻ... có lượng doanh nghiệp thành lập mới nhiều nhất. Trong khi đó, giữ vị trí đầu tiên trong nhóm ngành kinh doanh chính có lượng doanh nghiệp đăng lý tạm ngừng hoạt động gia tăng là bất bất động sản.

Trong văn bản mới nhất, Hiệp Hội bất động sản TPHCM (HoREA) cho biết, tại thành phố Hồ Chí Minh, từ tháng 10/2015 đến hết năm 2018, có đến 126 dự án nhà ở thương mại có quỹ đất hỗn hợp bị ách tắc thủ tục đầu tư xây dựng và 158 dự án bất động sản có nguồn gốc quỹ đất thuộc Nhà nước quản lý phải rà soát lại thủ tục pháp lý, cá biệt có một số trường hợp thuộc diện phải thanh tra, điều tra.

Tháng 03/2019, Lãnh đạo thành phố và cơ quan có thẩm quyền của Trung ương đã quyết định cho 124 dự án được vận hành trở lại bình thường, nhưng trên thực tế hầu hết các dự án này vẫn chưa hoạt động trở lại bình thường. HoREA đánh giá việc các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện rà soát, chấn chỉnh lại các quy trình, thủ tục về đầu tư xây dựng đối với các dự án bất động sản, nhà ở thương mại là rất cần thiết, nhằm mục tiêu phát triển thị trường bất động sản minh bạch, lành mạnh và bền vững. Đây cũng là đợt sàng lọc để loại bỏ những doanh nghiệp bất động sản bất lương, làm ăn chụp giật, thậm chí lừa đảo.

Tuy nhiên, số liệu mà HoREA dẫn ra cho thấy, ảnh hưởng của việc chấn chỉnh thị trường không hề nhỏ. Năm 2019, toàn thành phố chỉ có 01 "dự án nhà ở thương mại có quyền sử dụng đất ở" được Ủy ban nhân dân thành phố "chấp thuận chủ trương đầu tư", giảm 12 dự án, tương đương 92%. Chỉ có 04 dự án nhà ở thương mại được "chấp thuận chủ trương đầu tư và công nhận chủ đầu tư", giảm 24 dự án, giảm 85%. Chỉ có 16 dự án nhà ở thương mại được "chấp thuận đầu tư", giảm 64 dự án, giảm

Có 47 dự án với 23.485 căn hộ chung cư "đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai", giảm 14,1% so với năm 2018, bao gồm: Căn hộ cao cấp có 15.758 căn, chiếm tỷ lệ áp đảo lên đến 67,1%; Căn hộ trung cấp có 5.284 căn, chỉ chiếm tỷ lệ 22,5%; Căn hộ bình dân có 2.395 căn, chỉ còn chiếm tỷ lệ 10,2%. Số lượng dự án nhà ở tập trung nhiều nhất tại quận 9 (09 dự án), quận 7 (08 dự án), quận 2 (06 dự án), huyện Bình Chánh (04 dự án). Năm 2019, không có dự án nhà ở xã hội (mới), và chỉ có 03 dự án nhà ở xã hội (cũ) với 2.281 căn hộ đã hoàn thành xây dựng.

Hệ quả của quy mô thị trường và nguồn cung dự án, nguồn cung sản phẩm nhà ở bị sụt giảm mạnh, nhất là phân khúc nhà ở thương mại có giá vừa túi tiền và nhà ở xã hội khiến giá nhà tăng cao. Cụ thể, căn hộ chung cư tăng giá khoảng 15-20% (cá biệt, có dự án nhà ở tại quận 9 có mức giá bán căn hộ tăng đến 39%) so với năm 2018.

Do vậy, số đông người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ, mới lập nghiệp khó tạo lập nhà ở hơn, giấc mơ có nhà ở ngày càng xa vời. Nhìn chung, hầu hết các doanh nghiệp bất động sản đều bị sụt giảm mạnh về doanh thu và lợi nhuận, thậm chí một số doanh nghiệp bị thua lỗ hoặc đứng trước nguy cơ bị phá sản.

 Năm 2020 tiếp tục khó khăn?

Nhiều chuyên gia bất động sản cho rằng, tỷ lệ doanh nghiệp bất động sản ngừng hoạt động và giải thể gia tăng đã được dự đoán từ trước bởi khó khăn từ thị trường như việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng khi lãi suất gia tăng và các chương trình ưu đãi hạn chế. Bên cạnh đó là sự sụt giảm các dự án mới ra thị trường thời gian qua.

Theo đó, nguồn vốn vào bất động sản sẽ ngày càng eo hẹp sau khi Ngân hàng Nhà nước mới đây ban hành thông tư 22, trong đó giảm tỉ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn từ 40% xuống còn 30%, lộ trình từ 2020 đến 2022. Động thái này đã ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường bất động sản, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các nguồn vốn khác thay thế một phần nguồn vốn tín dụng.

Ông Nguyễn Trần Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cho biết có một thực tế là hiện nay, đa số doanh nghiệp bất động sản Việt Nam quy mô khá nhỏ, nguồn vốn phát triển chủ yếu từ vay ngân hàng và huy động từ khách hàng. Trong khi đó, Chính phủ lại có nhiều biện pháp hạn chế dòng vốn vay cho thị trường bất động sản, tốc độ tăng trưởng tín dụng giảm mạnh, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn nhất định.

"Trong năm 2020 tới đây doanh nghiệp bất động sản sẽ gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn", ông Nam lo ngại.

Năm 2020, bất động sản sẽ gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn. Bên cạnh đó, thị trường bất động sản gặp khó một phần do những chồng chéo, chậm trễ về thủ tục hành chính và những sức ép lớn từ chủ trương kiểm soát chặt chẽ hơn việc cấp phép dự án mới.

Theo ông Nam, hiện hoạt động tín dụng của ngân hàng đối với lĩnh vực kinh doanh bất động sản đang bị thắt chặt. Cụ thể, lãi suất tiếp tục cao (lãi suất huy động lên 8,7%, cộng thêm biên độ 3% thì lãi suất cho vay lên đến 11 - 12%); nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn tiếp tục giảm từ 45% xuống 40%, hệ số rủi ro đối với các khoản cho vay bất động sản tăng từ 150% lên 200%… khiến cho ngân hàng phải cẩn trọng hơn trong việc cho vay kinh doanh bất động sản.

Cùng với đó là hệ thống các văn bản pháp lý liên quan đến thị trường bất động sản còn chưa đồng bộ. Hành lang pháp lý điều chỉnh thị trường bất động sản, từ công tác đầu tư xây dựng, giao dịch đến quản lý sử dụng bất động sản chậm được hoàn thiện... Ngoài ra, thị trường bất động sản gặp khó một phần do những chồng chéo, chậm trễ về thủ tục hành chính và những sức ép lớn từ chủ trương kiểm soát chặt chẽ hơn việc cấp phép dự án mới.

Đứng trên góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Mạnh Hà, Chủ tịch Landora Group cho rằng, trong năm 2020 theo Thông tư mới nhất của Ngân hàng Nhà nước tình hình với doanh nghiệp bất động sản sẽ vẫn ổn định. "Nhưng vấn đề nằm ở các chính sách, thủ tục cấp phép. Cần phải làm sao để đơn giản nhất, đặc biệt là trong cách tính thuế và có cơ chế làm sao để doanh nghiệp làm việc với cơ quan chức năng được thuận lợi hơn. Đây là điều chúng tôi mong muốn nhất chứ không phải vấn đề vốn", ông Hà nói.

Theo ông Hà, có nhiều phương pháp để huy động vốn: "Chúng tôi biết cách làm sao để tự tồn tại được. Chúng tôi không phụ thuộc vào chính sách Nhà nước mà phải tự cứu mình. Chúng tôi mong muốn các chính sách dài hạn và ổn định", vị này nhấn mạnh.