Đại sứ Trung Quốc đổ lỗi cho Úc khi căng thẳng ngày một leo thang

Đại sứ Trung Quốc tại Úc Cheng Jingye đã nhắc lại phán quyết của Úc hồi tuần trước về việc hủy bỏ hai thỏa thuận nằm trong Sáng kiến Vành đai và Con đường với Trung Quốc. Theo ông Cheng, với động thái này, Úc đang nhận diện Trung Quốc như “một mối đe dọa và thách thức”. Chính điều này đã làm tổn thương mối quan hệ song phương.

“Nếu có bất kỳ sự ép buộc nào, nó đều đến từ phía Úc. Mọi hành động của Trung Quốc chỉ nhằm mục tiêu duy trì quyền và lợi ích hợp pháp của mình, ngăn chặn quan hệ song phương xấu đi và đưa chúng trở về đúng hướng”.

Hôm 21/4, Bộ trưởng Ngoại giao Úc Marise Payne tuyên bố thỏa thuận song phương giữa Trung Quốc và bang Victoria nằm trong số bốn thỏa thuận bị phủ quyết theo luật mới cho phép chính phủ Úc xử lý các thỏa thuận quốc tế của chính quyền địa phương nếu thỏa thuận đó vi phạm lợi ích quốc gia.

Hai thỏa thuận được chính quyền bang Victoria ký với Bắc Kinh vào năm 2018-2019 theo sáng kiến Vành đai và Con đường đã bị các nhà lập pháp Úc phản ứng dữ dội suốt thời gian qua. Các hiệp ước khác mà Bộ Giáo dục Victoria ký với Syria năm 1999 và Iran năm 2004 cũng bị hủy bỏ.

“Tôi cho rằng bốn thỏa thuận này không phù hợp với chính sách đối ngoại của Úc hoặc bất lợi cho quan hệ đối ngoại của chúng tôi” - Bộ trưởng Marise Payne nhấn mạnh.

Bộ trưởng Payne tuyên bố không cho rằng Trung Quốc sẽ trả đũa sau động thái này, vì “Úc đang hành động dựa trên lợi ích quốc gia của chúng tôi. Chúng tôi rất cẩn thận và cân nhắc trong từng cách tiếp cận”. “Hành động đó nhằm đảm bảo chúng tôi có cách tiếp cận nhất quán với chính sách đối ngoại ở tất cả các cấp chính quyền, và nó không nhắm mục tiêu đến bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Nó chắn chắn cũng không nhằm mục đích làm tổn hại mối quan hệ giữa Úc với bất kỳ quốc gia nào”.

Trong một tuyên bố đáp lại, Đại sứ quán Trung Quốc tại Úc cho biết quyết định này “càng cho thấy rằng chính phủ Úc không có sự chân thành trong việc cải thiện quan hệ Úc - Trung”.

“Một số người Úc không còn coi Trung Quốc là đối tác để hợp tác nữa,” Đại sứ Trung Quốc Cheng Jingye nói thêm. “Họ không quan tâm đến việc xoa dịu bất đồng dựa trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, càng không quan tâm đến việc duy trì và tăng cường sự tin cậy lẫn nhau trên mặt trận chính trị”.

Theo ông Cheng, việc phía Úc gia tăng các hạn chế phân biệt với những nhà đầu tư Trung Quốc là một trong loạt động thái làm xấu đi quan hệ song phương. Ông Cheng cũng nhắc đến các nhóm liên minh mà Úc tham gia nhằm chống lại Trung Quốc như tình báo Ngũ Nhãn (Five Eyes) và Quad, và rằng chiến lược hợp tác chống Trung Quốc như vậy sẽ không hiệu quả. “Việc bám vào thành kiến ý thức hệ cũng như tâm lý Chiến tranh Lạnh coi Trung Quốc là một mối đe dọa sẽ chẳng dẫn đến đâu”.

Ngoài ra, ông Cheng viện dẫn nhiều ví dụ để tố Úc không thiện chí cải thiện quan hệ Úc - Trung, chẳng hạn như áp đặt các quy tắc không hợp lý với nhiều công ty công nghệ cao Trung Quốc. Đơn cử là vụ việc cấm Huawei tham gia xây dựng mạng 5G địa phương.

Quan hệ Úc - Trung đã xấu đi kể từ khi chính quyền Canberra kêu gọi một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc dịch Covid-19, hưởng ứng những cáo buộc của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, khiến Bắc Kinh giận dữ. Ngoại trưởng Úc Marise Payne là người đã xuất hiện trên đài truyền hình địa phương, kêu gọi một cuộc điều tra độc lập với Tổ chức Y tế Thế giới WHO về nguồn gốc dịch bệnh khi ổ dịch Covid-19 đầu tiên được báo cáo tại một khu chợ ở Vũ Hán, miền Trung Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc sau đó đã đưa ra hàng loạt động thái đáp trả bao gồm áp thuế bán phá giá yến mạch Úc lên tới 80,5%, đồng thời cấm nhập khẩu thịt bò từ hai công ty chế biến thịt hàng đầu đất nước. Tiếp sau đó, hàng loạt mặt hàng xuất khẩu của Úc như gỗ, than… cũng gặp khó khăn khi thâm nhập thị trường Trung Quốc.